In 2025 viert oetgeverij Het Drentse boek heur 45e verjaordag. Streektaolorganisatie het Huus van de Taol organiseert daorum een schriefwedstried veur elkenien die het Drents in de pen hef. Der bint twee categorieën waorin mèensen metan doen kunt, poëzie en proza. Binnen elke categorie bint der twee ofdielings:
schrievers die al een boek bij een reguliere oetgeverij publiceerd hebt
schrievers die nog gien boek /een boek in eigen beheer oetbracht hebt.
In totaal bint er dus veer priezen te verdielen. De heufdpries is € 100,-.
Thema: 45
Het getal 45 stiet dit jaor in de schienwarpers. As schriever muj zölf weten op wat veur menier je het getal broekt. Van 1945 tot hoesnummer 45, een 45e verjaordag, hunebed 45, 45 euro, of wat dan ok. Het jaortal 1945 lig allicht veur de haand, mar let op: de jury beoordielt ok op originaliteit.
De mooiste verhalen en gedichten komt op de ‘lange liest’ en wordt opnummen in een boek. De winnende inzendings kriegt er nog een extra podium bij: publicatie in tiedschrift Zinnig. Een deskundige jury beoordielt alle inzendings anoniem. Pas as de winnende gedichten en verhalen bekend bint, wordt de namen van de schrievers an de jury onthuld.
Spelregels
schrief in ien van de varianten van het Drents (de jury kek naor inhold, niet naor spelling)
je inzending is origineel en niet eerder publiceerd
verhalen telt maximaol 1400 woorden
inzendings moet 6 oktober 2025 binnen weden:
info@huusvandetaol.nl
zet in de underwarpbalk: schriefwedstried
verstuur het verhaal/gedicht as bijlage (niet in de mail zölf)
zet boven je inzending oj al dan niet publiceerd hebt bij een reguliere oetgeverij
per dielnimmer maximaol ien verhaal en ien gedicht
Tongersdei 18 en freed 19 septimber hat yn Antwerpen en Brussel it ynternasjonale dichtersbarren Transpoesie plak. It tema dit jier is “turbulent times” en yn dat ramt sil dichter Jan Kooistra in pear gedichten yn it Frysk foarlêze, ûnder oare Jûnskuier yn febrewaris. Dit jier dogge der dichters mei út 16 lannen, dy’t yn harren eigen – lytse of grutte – taal optrede sille. Alle gedichten binne ek oersetten en komme beskikber op de website.
Wa’t hinne wol om Jan Kooistra te sjen en te hearren, dat kin fansels! Hy treedt op tongersdei 18 septimber op yn it Letterenhuis yn Antwerpen tusken 19.00 en 21.30 oere, mar middeis binne der ek al mooglikheden om yn kontakt te kommen mei de ferskate dichters. Op freed 19 septimber binne der wer optredens, mar dan yn Poetik Bazar yn Halles de Schaerbeek, Brussel, tusken 17.00 en 19.00 oere.
Jan Kooistra is berne op 15 febrewaris 1959 yn Wâlterswâld. Hy wennet op it stuit yn Anloo en wurket as dosint Nederlânsk op it Praedinius Gymnasium yn Grins. Kooistra debutearre yn it literêre tydskrift Hjir, dêr’t er fan 1983 oant 1998 diel útmakke fan ‘e redaksje. Sûnt 2018 is er lid fan it Frysk dichterskollektyf Rixt. Op de webside binne dêr gedichten fan him te finen. Foar it Frysk literêre tydskrift Ensafh skriuwt er ek gedichten en publisearret er geregeld resinsjes.
De dielname fan Jan Kooistra oan Transpoesie 2025 wurdt mei mooglik makke troch It Skriuwersbûn, dichterskollektyf RIXT en it Jan Roelof Geertsmafûns.
Streektaolorganisatie Huus van de Taol hef een schenking van 1.800 euro kregen van de Drentse verieniging Thriënte oet Dronten. De verieniging, opricht in 1976 veur Drenten in de vrömde die boeten de previncie woont, is veurig jaor opheven en hef het resterende bedrag an het Huus van de Taol schönken.
De streektaolorganisatie zal het geld gebroeken veur het project Luusterboek.nl, een online platform waor Drentstaolige verhalen en gedichten in audiovörm beschikbaar maakt wordt veur jong en old. Het project wil niet allent de rieke Drentse schrieverij limtig holden, maor ok het gebroek van de streektaol anfietern deur dizze verhalen digitaol an te bieden. Zo kunt lusteraars overal kennis nimmen van de Drentse taol en cultuur. Veur Luusterboek.nl is al 25.000 euro an fondsen worven via Leader. De bijdrage van Thriënte brengt het platform een stap dichterbij en helpt het Huus van de Taol um de Drentstaolige lusterboeken beschikbaar te maken veur een bried publiek.
v.l.n.r. Wigger Kroon (sikketaoris Thriënte), Roelf Raterink (veurzitter Thriënte) en Renate Snoeijing (directeur Huus van de Taol). Foto: Huus van de Taol
‘Wij bint slim bliede met dizze schenking,’ zeg directeur Renate Snoeijing van het Huus van de Taol. ‘Het understeunt oes wark um de Drentse taol limtig en toegankelijk te holden, en lat zien dat de verbundenheid met Drenthe ok boeten oeze previncie stark is.’
Het Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het Drents anfietert met as doel um het een taol te laoten weden waor de gebroekers wies met bint en die de niet-gebroekers waardeert.
Op 11 oktober wurdt yn Roomelse/Ramsloh foar de twadde kear in “Dei fan de Sealterfriezen” holden. Njoggen sprekkers sille op ‘e tekst oer de Sealterfryske taal en skiednis. Tuskentroch binne der dûns en muzyk út de regio.
It program sjocht der sa út:
09.45 wolkom
10.00 dûnsgroep Sealterlân
10.15 Miriam Kösters: Ein saterfriesisches Posterprojekt im Schulzentrum Saterland
10.45 Jörg Peters: Neue Wege zur Erforschung lokaler Sprachgemeinschaften im Saterland.
11.15 Skoft
11.45 Johanna Evers: Das saterländische Siegel
12.15 Eric Hoekstra & Fenna Bergsma: Die friesische Sprachfamilie damals, heute und in der Zukunft
12.45 koar Skäddel/Strukelje
13.00 Skoft
13.45 Bouke Slofstra: Skrieuw insen
14.15 Wilko Lücht: Wat ‘n Bodel!? De wesselhafte Histoorje van en Rechtsbegreep
14.45 Skoft
15.00 koar Skäddel/Strukelje
15.15 sjonggroep Do ulkige Wuchtere
15.30 Veronika Pugge & Henk Wolf: Wät lopt in’t Seeltersk-Kontoor?
16.00 Ein fan it deiprogram
Om 20.00 is der noch in sûpke mei Sealterfryske spultsjes.
De dielname omfettet in middeisbrochje, kofje en tee. De oanmelding is fergees, mar omdat it tal plakken beheind is, is it wol de baas dat jo jo oanmelde. Dat kin by Henk Wolf: wolf@saterland.de.
=== Der Tag der Saterfriesen ist ein gemeinsames Projekt des Seeltersk-Kontoor, des Seelter Buund sowie der Fryske Akademy. Die erste Auflage fand 2023 statt und zog 120 Besucher. Ermöglicht wird die Veranstaltung durch den Bundesbeauftragten für Kultur und Medien, das Niedersächsische Ministerium für Wissenschaft und Kultur sowie die Gemeinde Saterland.
Tryater makket al sechtich jier toansettend, benammen Frysktalich teäter. Oprjochte yn septimber 1965, fiert Tryater yn 2025 in bysûnder jubileum.
Jubileumboek
Yn septimber ferskynt fia útjouwerij Afûk in tsjok en kleurryk boek fol ynterviews, bysûndere artikels, argyfmateriaal, prachtige foto’s en mear as hûndert oantinkens fan útienrinnende minsken, fan akteur oant besiker en fan politikus oant fuotbaltrainer, dy’t ea Tryater yn harren libbens foarbykommen seagen.
Yn septimber en oktober spilet Twa minuten foar oanfang, in aventoerlike audiorûte troch de holle fan akteur Joop Wittermans en lâns de backstage fan de Fryske skouboargen en it eigen gebou. Dit erfaringsteäter nimt it publyk by wize fan nijmoadrige jubileumfoarstelling mei yn sechtich jier teäter meitsjen en toant de twifels en wissichheden fan in prominint akteur út ‘e stâl fan Tryater, wylst personaazjes fan hjoed en juster ûnderweis opdûke.
Mei te meitsjen by Tryater yn Ljouwert, Theater Sneek, Posthuis Theater Heerenveen, De Lawei Drachten, De Harmonie Leeuwarden en De Koornbeurs Frjentsjer.
Fan 12 septimber oant en mei 19 oktober op freed – en sneontejûn en sneintemiddei.
Anwar en de wolf Yn ‘e krystfakânsje spilet Tryater yn ‘e eigen teäterseal de suksesfoarstelling Anwar en de wolf, foar de hiele famylje en mei gebrûk fan Nederlânsk, Frysk en Arabysk oanfolle mei sfearfolle byldprojeksjes geskikt foar eltsenien, wat eftergrûn of ôfkomst ek is.
De foarstelling oer flechtling Anwar dy’t in wolf moetet en him fan syn roppigens ôfliedt troch te fertellen oer syn reis troch Europa, bringt skoallen troch hiel Fryslân yn beweging en is yn desimber foar elk te sjen.
Yn de Krystfakânsje fan 20 o/m 30 desimber 2025 te sjen by Tryater yn eigen hûs en op 15 maart 2026 yn Theater Sneek
foar elkenien fan 8 oant 108 jier
Tagongsprizen:
€ 14,50 (regulier),
€13,- (Freonen fan Tryater),
€ 9,50 (Jong o/m 12jr)
Nederlânske en Ingelske ûndertiteling beskikber fia smart glasses
Ienakterfestival Yn maart 2026 is by Tryater it Ienakterfestival, dêr’t amateurselskippen út Fryslân spesjaal troch profesjonals skreaune teäterteksten spylje yn it monumintale skoalgebou dêr’t Tryater yn Ljouwert fêstige is.
Swimbad Yn maaie-juny 2026 slút Tryater it folle jubileumseizoen ôf mei in unyk gefal lokaasjeteäter dêr’t it selskip de lêste jierren foar stiet. Fertroude akteurs, nije gesichten, lokale figuranten yn it swimbad, yn in ferhaal oer feroarjende tiden en lichems, it kommen en gean fan generaasjes mei it swimbad as spylfjild en metafoar.
Swimbad, mei ûnder mear aktrise Joke Tjalsma, wurdt spile yn en om it iepenloftswimbad fan Bakkefean.
Slingers & sichtberens
Tuskentroch hinget Tryater de slingers ek sa no en dan op oare manieren op, oft dat no op social media, yn eigen gebou of op oare plakken is. Dat Tryater bliid is om nei sa’n skoft noch hieltyd in glânsrol yn it Fryske lânskip spylje te kinnen, giet yn alle gefallen it oankommend jier net samar foarby.
Sterke achterban Tryater kin wurkje mei de bêste regisseurs, skriuwers, akteurs en oare fakminsken út Fryslân en dêrbûten. De organisaasje hat in fêste kearn meiwurkers yn tsjinst en is by steat fier foarút te sjen en allegeduerigen te wurkjen oan bysûndere foarstellingen en in ferskaat programma. In grut tal trouwe besikers draacht hjir oan by mar ek is Tryater optein mei de enoarme groep Freonen fan Tryater, dy’t it selskip mei in beskieden jierliks bedrach stypje en dêr in magazine, koarting én no en dan in ynformative en smûke Freonejûn foar werom krije
Fan 1 oant en mei 26 septimber binne it de ‘Lês-mar-foar-wiken’. Fan ’e moarn wie de ôftraap op CBS De Hoekstien yn Surhústerfean, dêr’t foarlêzen waard troch wethâlder Tjibbe Brinkman fan de gemeente Achtkarspelen en troch Berneboeke-ambassadeur Tialda Hoogeveen. Mei dy foarlês-mominten waard tagelyk it startskot jûn foar de ‘foarlêstafette’. Dat hâldt yn dat twa foarlêstassen, mei dêryn ûnder oaren in Tomke- en in Keimpe-boekje en in lêsdeiboekje, alle dagen trochjûn wurde oan in oare foarlêzer. Sa reizgje de boekjes hiel Fryslân troch!
Oftraap lês-mar-foar-wiken 2025 mei wethâlder Tjibbe Brinkman fan de gemeente Achtkarspelen en Berneboeke-ambassadeur Tialda Hoogeveen. Foto: Jacob van Essen
Alle jierren yn septimber wurde de Lês-mar-foar-wiken organisearre. Mei dy jierlikse kampanje wolle wy omtinken freegje foar it foarlêzen yn it Frysk oan bern fan 2 oant en mei 8 jier. Oeral yn Fryslân wurdt dan (ekstra) foarlêzen yn it Frysk: op de berne-opfang, by gastâlden, op skoallen en fansels ek thús! Want foarlêzen is net allinne gesellich, mar ek hiel belangryk foar de taalûntwikkeling fan jonge bern. Hielendal foar de ûntwikkeling fan in minderheidstaal lykas it Frysk.
Tomke & Keimpe
It tema fan 2025 is ‘aventoer’ en slút dêrmei oan op it tema fan de lanlike Kinderboekenweek, dy’t yn oktober plakfynt. Foar de pjutten ferskynt yn dat tema in nij Tomke-boekje, dêr’t by gastâlden en op de pjutte- en berne-opfang út foarlêzen wurdt. Nei ôfrin krije de pjutten it boekje mei nei hûs, sadat bern en âlders thús ek genietsje kinne fan de ferhalen. It boekje ferskynt net allinnich yn it Frysk, mar ek yn it Bildts, Stellingwarfs en Franekers.
Foar de âldere bern (4 oant en mei 8 jier) ferskynt in nij Keimpe-boekje yn itselde tema, dat elkenien fergees ophelje kin by de biblioteek. Alle basisskoallen krije ek in eksimplaar fan it boekje tastjoerd, om yn de Lês-mar-foar-wiken út foar te lêzen. Der is ek in echte ‘Keimpe Lêsrap’! Skoallen dy’t dêr in live-optreden fan winne wolle, kinne foar 20 septimber in aventoerlike foarlêsfoto ynstjoere nei keimpe@afuk.frl.
Tomke ferskynt net allinnich yn it Frysk, mar ek yn it Bildts, Stellingwarfs en Franekers.
Oare foarlêsaktiviteiten
Op 13 septimber, mei ‘Uit in Huis’, kinne bern meidwaan oan ús ‘foarlês-speurtocht’ by Tresoar ynLjouwert. Sykje nei de foarlêzers en genietsje fan de ferhalen dy’tst fynst! Op tsjil.omropfryslan.nl binne yn septimber nije bernefilmkes te besjen. En op Tjitsfloch binne alle ferhaaltsjes en ferskes út it Tomke-boekje te hearren! Dêrneist wurde der mei de Lês-mar-foar-wiken ferskate foarlês-, dûns- en muzykfoarstellingen organisearre yn de biblioteken fan Fryslân. Foar bern fan 2 oant en mei 8 jier leit dêr in fergees Tomke- of Keimpe-boekje klear. Dus: lês mar foar!
It Lês-mar-foar-projekt wurdt organisearre troch Afûk, Fers, SFBO, Cedin en Omrop Fryslân. Mear ynformaasje oer de Lês-mar-foar-wiken is te finen op lesmarfoar.frl
De tsien winners fan de Gjalp binne tongersdeimiddei 21 augstus yn it Bouwurk fan Arcadia troch deputearre Eke Folkerts bekendmakke. It giet om fiif dichters dy’t in gedicht skreaun hawwe by filmfragminten út it Frysk Film & Audio Argyf (FFAA) en om fiif skriuwers dy’t filmideeën ynstjoerd hawwe mei it each op it Noardlik Film Festival fan 5-9 novimber.
De Gjalp is in projekt fan Ensafh, de Moanne en RIXT, dat de Fryske literatuer de kommende jierren op ferskate grutte festivals sichtber meitsje wol om sa talint te stimulearjen en in nij publyk mei Fryske skriuwers en dichters yn ‘e kunde komme te litten.
Winners Gjalp 1: Gedichten by filmfragminten út it FFAA
Tamara Feddema mei it gedicht ‘Winter’ by in fragmint út de film ‘Winter yn Fryslân’ (1954-1956) fan Sjoerd Steensma
Remco Kuiper mei it gedicht ‘Wite Iensumens’ by in fragmint út in film fan Piet Wagter oer de Alvestêdetocht fan 1941
Myrte Marije Veenbaas mei it gedicht ‘Held op sokken’ in fragmint út in film fan Hein Faber oer de PC yn Frjentsjer fan 1946
Ruerd Smaling mei it gedicht ‘Mem’ by in fragmint út de doarpsfilm oer Sint Jabik fan Johan Adolfs en Piet Hembrecht út 1952
Marije de Lange mei it gedicht ‘Pretty up high!’ by in fragment út de film ‘From Friesland with Love’ (1990) fan Anton Stoelwinder
Winners Gjalp 2: Filmideeën foar fierdere ûntwikkeling op nei it Noardlik Film Festival
Erik de Boer mei in idee foar in ‘Fryske Ursonate’ nei de dadaïst Kurt Schwitters, mei in pastiche fan Fryske filmbylden’
Janneke Brakels en 2-INCH mei in idee foar ‘Wêrom’t de see my ropt’, in koarte young adult-film
Hein Jaap Hilarides mei ‘De tradysje fan de Fryske film’, in idee foar in (film)essay oer byld en selsbyld yn de Fryske film
Jorrit de Klerk mei in idee foar ‘Harlingen Groate Freet, Klein Hartje’, in film oer Harns en de Harnzers
Sina Keuning en Anne Fie Salverda mei ‘Te plak’, in live performance mei visuals en animaasjes
Nijsgjirrich nei it wurk fan de winners? Hâld it Noardlik Film Festival (5-9 novimber) yn ‘e gaten! Dêr wurde de poëzyfilmkes fertoand en fine optredens plak fan in tal winners fan De Gjalp.
Met de verkiezingen veur de deur vliegt de wollige beloften en vage beleidstaol oes weer um de oren. Het Huus van de Taol komp daorum met Managen op zien Drèents – diel 2: een neie portie management- en vergaderjeukwoorden, vertaold in de streektaol. Helder, humoristisch en handig veur politici die de kiezer écht bereiken wilt.
‘t kun minder
Nao het grote succes van Managen op zien Drèents komp de streektaolorganisatie nou met diel 2. Het eerste A4-tie met management- en vergadertermen in het Drèents is massaal dield en bespreuken, van kantoren tot in raodszalen. Elkenien har der wat over te zeggen. En: der kwamen zóveul suggesties binnen dat een vervolg niet oetblieven kun.
Diel 2 zit vol met neie jeukwoorden die in het Drèents een stuk helderder klinkt. Waor ‘lean & mean’ in het Engels al wollig andöt, is ‘loos & stark’ in het Drèents geliek dudelijk. En in plaots van ‘best practices’ kuj gewoon zeggen: ‘Wat het best warkt’.
Directeur Renate Snoeijing: ‘Diel 1 leut zien hoe groot de honger is naor klaore taol. Met diel 2 laow zien dat er nog zat jeukwoorden rondzweeft die makkelk naor het Drèents um te zetten bint. Dat levert niet allent een lach op, maor veural ok betere communicatie. En dat is belangriek want wie het simpel zeg, wordt beter heurd.’
De volledige liest van Managen op zien Drèents – diel 2 is gratis te kriegen via huusvandetaol.nl/managen
De streektaolorganisatie neudigt bedrieven, overheden en organisaties oet um de liest te gebroeken en zo bewuster um te gaon met vaktaol en bedriefstermen.
Huus van de Taol
Het Huus van de Taol is de streektaolorganisatie die het Drents anfietert met as doel um het een taol te laoten weden waor de gebroekers wies met bint en die de niet-gebroekers waardeert.
Dr. Little (University of Sheffield) praat oer ‘Rivers of Multilingual Reading: how to embed multilingualism into everyday literacy practice’.
Dr. Sabine Little is ferbûn oan de University of Shefffield as Senior Lecturer in Educational Studies (Languages Education) en Senior Fellow of the Higher Education Academy.
“Children’s reading in home or heritage languages is typically absent from curriculum discourse, and teachers are pressured to meet targets which are almost exclusively tied to the societal language. And yet, helping pupils to draw on their multiple languages encourages an asset-based model of multilingualism. In this talk, I will present the Rivers of Multilingual Reading methodology as a way to bridge the home/school gap, and as a way to understand multilingual children’s reading habits not just in isolation, but as an integrative and integrated aspect of their identity.”
Opjaan Mercator Multilingualism Lecture (online)
De Mercator Multilingualism Lecture fynt plak op tiisdei 14 oktober om 16.00 oere. Oanmelde foar it Teams evenemint kin fia Mercator Europeesk Kennissintrum.
It tema fan dizze edysje fan de Speech Synthesis Workshop yn Ljouwert is “Scaling down: sustainable synthesis for language diversity / duorsume synteze foar taaldiversiteit”. De Blizzard Challenge, op de lêste dei fan de workshop-wike, past yn dit tema en giet de útdaging oan om in digitale Biltske stim te ûntwikkeljen en ta te passen. Bysûnder, want it Biltsk is mar in hiel lytse taal yn Nederlân (Fryslân) dy’t likernôch sa’n 10.000 earste- en twadde-taalsprekkers hat.
Foar de Blizzard Challenge 2025, dêr’t wittenskippers fan oer de hiele wrâld oan meidogge, is in dataset gearstald fan heechweardige audio-opnamen mei byhearrende taalkundige boarnen. De kar foar it Biltsk stelt dielnimmers foar de útdaging om syntezemooglikheden te ûntwikkeljen foar in goed dokumintearre, mar gegevensearme taalfariant, dy’t represintatyf is foar de tûzenen lytsere talen dy’t baat hawwe kinne soene by spraaktechnology.
